Mentaliseren met gezinnen in moeilijke tijden

Een jongen van 17 jaar eet en slaapt zeer weinig. Hij trekt zich meestal terug op zijn kamer. Zijn ouders geraken niet in gesprek met hem. Zijn vader wordt steeds bozer en meer gefrustreerd op zijn zoon. Zijn moeder is erg bezorgd en bang…
 
Verbale en fysieke ontploffingen na school, pittige ruzies met haar jongere zus,… Ouders worden boos op hun dochter van 9 jaar omwille van dit agressieve gedrag, waarna het meisje steeds uitroept dat ze een slechte dochter is en dat haar ouders haar beter kwijt zijn…
 
Een leefgroepbegeleidster zit met haar handen in het haar wanneer een jongetje van 8 jaar in haar leefgroep elke avond verschillende keren naar beneden komt. Ze weet niet hoe die vermoeiende avonden te keren. Overdag is het jongetje meestal opgewekt. Zijn vader en stiefvader zitten in de gevangenis, maar daar kan de jongen moeilijk over praten…

Gezinnen en leefgroepteams vragen vaak hulp omdat ze vastzitten in de zorg voor kinderen en jongeren.  Ze begrijpen het gedrag van kinderen en jongeren niet meer en merken bij zichzelf reacties en gevoelens die het contact bemoeilijken. Ze worden steeds meer boos, gefrustreerd, bezorgd, bang,… en kunnen nog moeilijk nadenken over achterliggende gevoelens, gedachten en noden van deze kinderen. Samen komen ze in moeilijke tijden terecht en hopen opnieuw een betere afstemming te vinden.

In deze tweedaagse workshop staan we stil bij het reflectief proces dat we met gezinnen en andere zorgfiguren kunnen inzetten om terug contact te kunnen maken met de beleving van kinderen en jongeren, samen met hun ouders of begeleiders. Dit reflectief proces, mentaliseren genaamd, is een belangrijke activiteit van ouders naar hun kinderen, maar ook voor ons als hulpverlener.

Hoe ontwikkelt mentaliseren zich in een veilige omgeving tussen ouders, zorgfiguren en kinderen, maar hoe kan het ook mislopen? Hoe kunnen we merken dat het mentaliserend proces dreigt vast te lopen en wat kunnen we dan doen? Welke stukken uit het verhaal van een kind en van een ouder kan ertoe bijdragen dat het emotioneel afstemmen niet lukt en hoe kunnen we daarbij helpen?

Ook wij als hulpverleners zijn kwetsbaar in ons reflecteren over kinderen, jongeren en gezinnen en de relatie die we met hen opbouwen. We dienen dus ruimte te maken voor onze eigen achterliggende gedachten en gevoelens wanneer wij cliënten in nood ontmoeten. Hoe kunnen we bij ons zelf als hulpverlener herkennen dat we vast geraken in het denken en verbinden met onze cliënten én mogelijk zelfs met onze collega’s in het team?

A.d.h.v. filmmateriaal, concrete casussen en ervaringsgerichte oefeningen gaan we aan de slag met het herkennen van al dan niet mentaliserende interacties en het inzetten van ondersteunende interventies.