Gah-ka en de steen die verhalen vertelt. Narratieve hulpverlening

Focus op basisconcepten

Tijdens een narratieve kennismaking staan we stil bij de belangrijkste uitgangspunten van de narratieve hulpverlening.

We vertrekken vanuit de centrale idee dat mensen narratieve wezens zijn die betekenis geven aan gebeurtenissen door te verhalen.

We exploreren de betekenis van het concept narratieve – relationele identiteit (‘wij staan nooit los van onze relaties met anderen’).

We bespreken hoe narratieve hulpverleners kijken naar ‘problemen’ (problemen ontstaan wanneer mensen gevangen geraken in ‘dunne identiteitsverhalen’) en hoe zij in gesprekken op zoek gaan naar rijkere en meer gewenste verhalen.

Focus op Externalisatie

‘Niet de persoon is het probleem, het probleem is het probleem!’
(Michael White)

We zoomen in op het concept ‘externaliserend taalgebruik’ alsook op het externaliseren van het probleem als belangrijke narratieve interventie. Aan de hand van theorie, voorbeelden, video-fragmenten van narratieve therapeuten en oefeningen proberen we het probleem los te koppelen van de persoon en het externaliseren in de vingers te krijgen. We werken aan de-constructie van het probleemverhaal.

Focus op Uitzonderingen en dubbel luisteren: ‘abscent but implicit’

‘Elk probleem vertelt iets over een ondergesneeuwd verlangen’
(Michael White)

We bouwen verder op de externaliserende conversaties en gaan samen met de cliënten het probleem verder loskoppelen van de persoon. Daarbij gaan we op zoek naar uitzonderingssituaties en bijzondere momenten. Je leert aandachtig te luisteren naar ‘alles wat aan het probleemverhaal ontsnapt’ waardoor je kan zijn wie je graag bent en door stil te staan bij ‘datgene dat cliënten waarden-vol’ vinden, helpen we hen om het probleemverhaal te verbreden en contact te maken met meer gewenste verhalen. De aandacht gaat hier uit naar de re-constructie.

Focus op het Ver-rijken van verhalen: ‘re authoring’

‘De verhalen die we links hadden laten liggen, de alternatieve verhaallijnen, gaan we aandikken en vormen zo een stevige basis voor nieuwe initiatieven om de probleemverhalen te counteren.’
(Michael White)

Eens we de uitzonderingssituaties en waarden van cliënten goed begrijpen, kunnen we naast de probleemverhalen waarmee cliënten binnenkomen, de waardevolle verhalen verder gaan verrijken. Dit doen we door de meer gewenste verhalen ‘aan te dikken’.

Vragen als “Jullie zeggen dat ‘het gezellig hebben samen’ een belangrijke waarde is in jullie gezin, waaraan zou ik dat kunnen merken? Kan je mij nog enkele voorbeelden geven – recent en minder recent- van momenten waarop het gezellig was? Hoe willen jullie deze waarde verder meenemen naar de toekomst?” zorgen ervoor dat de gewenste verhalen meer in het licht komen te staan. Het maken van verbindingen tussen verleden-heden en toekomst zijn daarbij belangrijk.

Daarnaast maken we binnen het gezin ook ruimte voor verhalen die nog niet verteld zijn. Door hier ruimte voor te maken, verschuiven betekenissen, en hoe men naar zichzelf en elkaar kijkt (identiteiten).

Focus op bestendigen via documenteren

‘Aan de hand van het schrijven van brieven en het documenteren van vaardigheden en kennis laten we mensen respectvol eigenaar zijn van hun verhaal.’
(Hugh Fox)

We gaan op een creatieve wijze aan de slag en besteden aandacht aan het schrijven van brieven om verhalen te bundelen en vast te leggen. De rijkere verhalen die ontstaan, worden zo gedocumenteerd. Daarnaast staan we stil bij de kracht van het gebruik van objecten, passende metaforen, beelden of teksten. Aan de hand van het toevoegen van creatief materiaal komt er ruimte voor beweging of wordt de klacht in een groter geheel geplaatst. Ook het schrijven van sprookjes of verhalen is hierbij een krachtige methodiek.

Getuigen als focus: verhalen verbinden en verbreden met de gemeenschap waartoe ze behoren

‘Niemand is een eiland op zichzelf. Vele eilanden vormen een archipel’
(Michael White)

Door het delen van verhalen met betekenisvolle anderen versterken we de relationele identiteit en bestendigen we geprefereerde identiteitsverhalen. Tijdens deze dag focussen we op het effectief uitnodigen van levende (vb. de beste vriend van een cliënt) en symbolische getuigen (vb. de smurf die al jaren op je kast staat als symbool om niet alles te serieus te nemen). Daarnaast creëren we ‘communities of concern’ , ‘een gemeenschap, groep van mensen die betrokken zijn, ’die cliënten helpen om te her-verbinden met hun waarden en met anderen.

Focus op betekenisvol afsluiten met als basis Getuigengesprekken en Kennisdocumenten

‘The words in a letter don’t fade and disappear … they endure through time and space, bearing witness to the work of therapy and immortalizing it’
(David Epston)

We bespreken de kracht van afsluitingsmomenten en getuigen gesprekken. We maken zelf een kennisdocument op waarin we datgene dat we tijdens deze opleiding geleerd hebben en willen doorgeven aan anderen, in de verf zetten.