Rizomatisch denken in de systeemtherapie

In het systeemtherapeutische werkveld wordt de laatste jaren veel gesproken over het narratieve ‘zelf’ of het ‘zelf-als-verhaal’.
Hiermee wordt verwezen naar het idee dat het zelf narratief geconstrueerd wordt in en door verhalen die een persoon over zichzelf vertelt. Het verhaal wordt hierbij niet enkel beschouwd als een metafoor voor het zelf: het zelf wordt niet vergeleken met een verhaal, het is een verhaal. Maar over welk soort verhaal wordt hier gesproken? Als het zelf een verhaal is, hoe ziet dat verhaal er dan uit? Het is deze vraag die in dit artikel geëxploreerd wordt.

Vertrekkende vanuit de mogelijkheden en beperkingen van de traditionele en postmoderne visies op het ‘zelf-als-verhaal’, wordt een alternatieve visie uiteen gezet. Door het ‘zelf’ op te vatten als een rizomatisch verhaal, creëren wij een bruikbare kijk voor therapeuten op de wijze waarop zelfverhalen binnen een therapiecontext vorm krijgen en stimuleren wij hen om samen met hun cliënten een patchwork of lapjeswerk van zelfverhalen te construeren.

Aan de hand van verhaalfragmenten uit eigen praktijk illustreren wij het rizomatisch denken en de mogelijkheden ervan op therapeutisch vlak.